Zarówno cały budynek, jak i poszczególne jego elementy są narażone na działanie róż­nych czynników powodujących zmiany wymiarów wielu części budynku oraz ich prze­sunięcia. Ruchy te są niewielkie, ale wystarczająco duże. aby powodować rysy i pęknię­cia ścian, stropów, gzymsów, attyk lub innych elementów. W celu uniknięcia tych pęknięć wykonuje się specjalne szczeliny umożliwiające ruchy elementom budynku bez szkodliwych następstw. W zależności od rodzaju konstrukcji i działających na nią czynników można rozróżnić następujące grupy dylatacji: termiczne i skurczowe, konstrukcyjne, wywołane różnym osiadaniem części budynku. wywołane wpływami dynamicznymi i akustycznymi, na terenach górniczych. Ruchy termiczne i skurczowe powstające przy wiązaniu cementu w konstrukcji żel­betowej powodują zwiększanie lub zmniejszanie szerokości szczelin dylatacyjnych oraz oddziaływają na inne elementy. Ruchy wywołane przez konstrukcję, podobnie jak i powstające przy nierównomiernym osiadaniu części budowli, mogą powodować nie tylko zmiany szerokości szczelin, ale i przesunięcia jednych elementów względem drugich, np. w pionie. Drgania powstające pod wpływem sił dynamicznych lub czynników akustycznych po­wodują szybkie wielokrotne przesunięcia stykających się części elementów w pionie i poziomie. Brak szczelin dylatacyjnych powoduje samorzutne tworzenie się rys lub pęknięć w konstrukcji. Niezależnie od głównych dylatacji budynku konieczne jest zapewnienie dylatacji po­średnich jego elementom, wykonanym zarówno z betonu lub betonu zbrojonego, jak i z innych materiałów, np. z azbestocementu, blachy itp.